مقایسه میزان ترسیب کربن گونه های پهن برگ و سوزنی برگ در جنگل شهری (مطالعه موردی پارک چیتگر تهران)

تغییر اقلیم و افزایش گرمای جهانی یکی از چالش های مهم در بحث توسعه پایدار است که ناشی از افزایش غلظت گازهای گلخانه ای می باشد. ترسیب کربن در بیوماس گیاهی و خاک های تحت آن، ساده ترین و به لحاظ اقتصادی عملی ترین راهکار ممکن جهت کاهش کربن اتمسفری محسوب می گردد. تهران یکی از کلان شهرهای آلوده جهان است که انتشار گازهای گلخانه ای در آن نسبت به شهرهای دیگر ایران بیشتر مطرح می باشد. با توجه به اینکه جنگل های شهری از پتانسیل بالایی برای جذب کربن اتمسفری و تعدیل تغییر اقلیم برخوردارند، بنابراین جهت برآورد ترسیب کربن توده های 40 ساله کاج تهران، سرو نقره ای، اقاقیا و زبان گنجشک کاشته شده در پارک جنگلی چیتگر تهران، نمونه برداری از بیوماس، خاک ( در دو عمق 15-0 و 30-15 سانتیمتری) و لاشبرگ به صورت تصادفی – سیستماتیک انجام گرفت. نتایج نشان داد توده های کاج تهران, سرو نقره ای, اقاقیا و زبان گنجشک به ترتیب منجر به افزایش ترسیب کربن به مقدار 514/2, 4317/4, 482/55 و 139/9 تن در هکتار نسبت به مرتع مخروبه اطراف شدند که ارزش اقتصادی آن در کل مساحت پارک چیتگر به ترتیب 65/41, 5/3, 20 و 5/2 میلیون دلار محاسبه گردید بیوماس سطح زمین بیشترین سهم را در ترسیب کربن داشت. مقدار ترسیب کربن در توده کاج تهران بیشتر از سایر توده ها بود. مقادیر قطر برابر سینه، ارتفاع، سطح مقطع، بیوماس و حجم در هکتار نیز در توده کاج تهران به طور معنی داری (p < 0.01) بیشتر از توده های دیگر بود. همچنین نتایج رگرسیون گام به گام نشان داد درصد رس، نیتروژن و اسیدیته خاک مهم ترین فاکتورهای موثر بر کربن آلی خاک بودند. با توجه به نتایج این تحقیق ضروری می باشد که اقدامات لازم در جهت افزایش پتانسیل ترسیب کربن در عرصه های مختلف کشور انجام گیرد تا ضمن پایدارتر کردن اکوسیستم، تغییرات اساسی را در مقابله با تغییر اقلیم ایجاد کرد.